Capitool, Washington, DC    © Ed Harms

In een week waarin de Verenigde Staten 237 jaar onafhankelijkheid van de Britten vierden, zou je ook iets kunnen zien van een ander soort onafhankelijkheid bij de Amerikanen.

Vorige week vernietigde het Hooggerechtshof een federale wet die homo-stellen minder rechten toekent dan hetero’s. Obamacare, de universele gezondheidszorg voor alle Amerikanen, staat nog overeind. Ook kondigde Obama stevige maatregelen tegen CO2-uitstoot voor. Nieuwe wetgeving op het gebied van immigratie werd door de Senaat met grote meerderheid aangenomen. En in Texas voorkwam een Senaatslid, door er in haar eentje 11 uur (!) onafgebroken over te spreken, dat gestemd zou worden over strengere abortuswetgeving.

Overschat het allemaal niet: in veel staten is het homo-huwelijk nog steeds niet rechtsgeldig, Obama’s plannen zijn nog steeds plannen, er is een kleine kans dat de immigratiewetgeving door het Huis van Afgevaardigden wordt aangenomen, en het resultaat in Texas voor nu is maximale aandacht. Ook over Obamacare zal nog wel gestreden worden.

Maar toch, zo schrijft Politico vorige week, denken progressieve leiders dat Amerika verandert. In Amerika komt een nieuwe generatie op, een veel meer zelfbewuste, met meer progressieve standpunten. Ook wordt Amerika qua bevolkingssamenstelling, en tolerantie voor andere bevolkingsgroepen (zoals de grote en groeiende groep Latino’s) steeds pluriformer en verdraagzamer. In sommige delen van Amerika is Spaans de voertaal.

Ook The National Journal signaleert een ‘shift in values’: http://www.nationaljournal.com/columns/political-connections/danger-ahead-for-democrats-the-passion-gap-20130711?mrefid=site_search

Goed: gesteld dat het zo is, dan is er heel voorzichtig iets fundamenteels aan het veranderen in de VS. Was het zo dat politici een heilig geloof hadden in hun maakbaarheid van de samenleving (lees Tom-Jan Meeus in “Het Maakbare Nieuws”), juist daar is dan een begin van een verandering te zien.

Waar de politiek in Washington compleet op slot zit (en waarover deze week een kennelijk ontluisterend boek verscheen, “This Town”), lijkt het Amerikaanse volk het eigen lot veel meer in eigen handen te nemen.

Wat ze op 4 juli 1776 dus ook deden.

En daarmee, het stuk in Politico meldt het, kan een beweging op gang komen die dat zelfbewustzijn van veel Amerikanen overneemt. Politici zijn dan, in de woorden van Meeus, geen trendsetters meer, maar trendvolgers. Het zou nogal een verandering zijn.

En als het zo is, en als het zich dan doorzet, dan wordt het interessant. Want waar de Democraten van oudsher voor een grotere overheid zijn, die de Amerikaanse samenleving richting en inhoud geeft, moeten ze juist op dat punt een stap terug doen. En niet ineens voor een kleinere overheid zijn, maar de boodschap een kwartslag draaien. Het is niet meer de overheid die bepaalt, nee, het is de overheid het mogelijk maakt dat Amerikanen zelf hun samenleving richting en inhoud geven.

Empowerment: de bevolking is prima in staat voor zichzelf te zorgen. De overheid zorgt voor de randvoorwaarden. En stelt zich dus anders op: wel aanwezig, maar minder zichtbaar. Prachtige paradox: Democraten die gaan vinden dat de overheid een kleinere rol moet gaan spelen. Het is alleen geen kleinere rol, het is een andere. Dat moet hun boodschap zijn bij de komende verkiezingen. Het onderscheidt hen van de Republikeinen die vinden dat de overheid überhaupt zo klein mogelijk moet zijn. En moet blijven.

“In 1776 waren we Amerikanen, vrij van de Britten. In 2016 bent u Amerikanen, met politici die weten wat goed voor u is: u bent vrij. Denk zelf. Leef zelf. En heeft u de overheid nodig: daarvoor is die er niet.” (Republikeinen).

“In 1776 waren we Amerikanen, vrij van de Britten. In 2016 bent u Amerikanen, vrij van politici die dachten te denken wat goed voor u was. U bent vrij. Denk zelf. Leef zelf. En heeft u ons nodig, of vindt u dat we zaken anders moeten doen: we horen het wel.” (Democraten).

Opgelegde vrijheid of echte vrijheid. Dat wordt de verkiezingsstrijd in 2016, 240 jaar later.