Geachte prof. Van Dissel,

Op 9 april j.l. meldt het RIVM dat in 900 van de 2.500 verpleeghuizen (dat is 36%) Corona-besmettingen zijn vastgesteld. Op 15 april j.l. meldt NRC Handelsblad dat er 5.300 Corona-besmettingen in verpleeghuizen zijn geregistreerd, op ongeveer 125 duizend bewoners (De Volkskant, 16 april j.l.), dat is 4,2%. Een (grote) meerderheid – zowel van de verpleeghuizen als van de bewoners – is Coronavrij.

De beperkende maatregelen die voor verpleeghuizen worden genomen, zijn goed. Een grote groep zeer kwetsbare mensen wordt zo tegen het Coronavirus in bescherming genomen. Is ook maar één bewoner besmet, dan is ziekenhuisopname, laat staan IC-opname vaak niet meer zinvol. Een nog veel ernstiger aspect is de grote druk die dat op het verpleeghuispersoneel legt. Zij verrichten al een bijna bovenmenselijke prestatie, nu alle ondersteuning door activiteitenbegeleiders en vrijwilligers niet meer mogelijk is.

Tegelijkertijd is deze situatie voor veel bewoners, die vaak kampen met een vorm en een mate van geestelijke achteruitgang verwarrend. Hun dagelijkse patroon – dat juist in hun situatie zo belangrijk is – is er niet meer. Familie komt niet meer op bezoek. Mantelzorgers zijn er nu niet meer. Het maakt bewoners ongerust: “Er zal hem/haar/hen toch niets overkomen zijn?” “Ze zijn toch niet ziek?”

Naarmate dit langer duurt, komt een afweging in zicht. Het voorkomen van besmetting tegenover onrust, of verdere geestelijke achteruitgang. Of alleen al aanhoudende onrust, want zelfs als er contact is geweest – en met de familie of mantelzorgers is alles in orde – zijn bewoners dat vaak weer snel vergeten. Een proces als dementie legt zo een druk op de bewoners zelf, de familie, en op de verzorgenden die proberen steeds opnieuw gerust te stellen.

Hierboven meldde ik de cijfers. Ik realiseer me: het zijn kale, koele cijfers, en elk familielid dat aan de gevolgen van het Coronavirus overlijdt, is een tragedie. Zeker in plaatsen waar dat vaak gebeurt. Goed afscheid nemen kan vaak niet, wat dikwijls tot klachten bij nabestaanden leidt.

Niettemin: zelfs als de cijfers te laag zijn, dan lijkt mij dat de meerderheid van de verpleeghuizen, en dat de meerderheid van de bewoners niet besmet is.

Maandag 20 april zit u het Outbreak Management Team voor, om een advies aan uiteindelijk het kabinet uit te brengen. Ik veronderstel, dat ook “versoepelende maatregelen” voor verpleeghuizen aan de orde komen.

Mag ik de vrijheid nemen u een suggestie te doen?

Er zijn verpleeghuizen waarvan vastgesteld is, of kan worden, dat geen van de bewoners besmet is. Nu de testcapaciteit wordt uitgebreid, kan één familielid of mantelzorger getest worden op het Coronavirus. Is die uitslag negatief, dan kan dat worden vastgelegd op een document, dat aan het verpleeghuis overhandigd kan worden. Als aan die twee voorwaarden is voldaan (verpleeghuis negatief, familielid negatief) is bezoek mogelijk. Gedoseerd, niet allemaal direct, maar toch. En wellicht zijn er dan ook weer meer helpende handen.

Dit moet georganiseerd worden. Grondig. Maar ik vermoed dat de mentale gezondheid van verpleeghuisbewoners verbetert, of dat achteruitgang daarvan tot stilstand wordt gebracht.

Kwetsbare ouderen verdienen bescherming. Die bestaat er – paradoxaal genoeg – ook uit dat zij hun geliefden weer kunnen zien. Mantelzorg heeft een bijna letterlijke betekenis.

Hoogachtend,
Ed Harms